woensdag 1 juni 2011
"Een democratie kan zichzelf democratisch kapot maken"
Maandagavond 30 mei, Jean-Luc Dehaene en Jan Blommaert in de zetel op de scène van de Bourlaschouwburg. Gespreksonderwerp is de crisis van de democratie. Daarmee starten deBuren, Toneelhuis en DeWereldMorgen.be hun LinksRechts debatten waarin languit van gedachten kan worden gewisseld over wat er echt toe doet. Een fotoverslag en enkele markante fragmenten. Veel meer in de videoverslagen.
"Meteen maar in huis vallen met de eerste vraag. Waaruit bestaat de democratie, en waarom is ze in crisis?"
Jan Blommaert: "Waarom moeten we hier samenkomen om uit te leggen wat democratie is, dat is de echte crisis. Wel, naast de bestuurlijke structuur, is democratie vooral een samenlevingsmodel waarin we het individueel belang op alle terreinen afwegen tegen het algemeen belang, en het is ook een mensbeeld, de democratische mens met als kernwaarden gelijkheid en vrijheid. Als je democratie zo bekijkt, veel ruimer dan enkel verkiezingen, zie je meteen dat de democratie in crisis is."
Jean-Luc Dehaene: "Het is verstandig om zich de jaren dertig van vorige eeuw te herinneren. Een democratie kan zichzelf democratisch kapot maken."
Dirk Barrez: "In het samenspel tussen economie, politiek en samenleving is die laatste in de vorm van een georganiseerd middenveld - historisch de motor van veel van het goede dat dit land heeft te bieden zoals goed onderwijs en prima gezondheidszorg. Hoe nefast is een stilvallend middenveld dan voor de democratie?"
Dehaene: "De afzwakking van het middenveld heeft ook te maken met de emancipatie van de burger. Vroeger identificeerden de leden zich veel meer met hun vakbond, die een algemene maatschappijvisie had. Het hedendaagse middenveld is versplinterd, en doet voor een groot deel aan steekvlamactie. Komt daarbij dat de grootste groepen van het middenveld hun roots vinden in de industriële maatschappij. Dat vloekt aan alle kanten want is niet meer aangepast aan de samenleving van vandaag.. Dat evolueert... maar traag.
In een democratie moet men participeren maar ook tot besluiten komen. Wat in Midden-Oosten gebeurt, is dan heel positief, maar de uitkomst is onzeker. Wat zich ook in Europa afspeelt, daarvan vind ik dat die wisselwerking er moet zijn, maar uiteindelijk moet het eindigen in besluitvormng."
In een democratie moet men participeren maar ook tot besluiten komen. Wat in Midden-Oosten gebeurt, is dan heel positief, maar de uitkomst is onzeker. Wat zich ook in Europa afspeelt, daarvan vind ik dat die wisselwerking er moet zijn, maar uiteindelijk moet het eindigen in besluitvormng."
Dirk Barrez: "U verwijst naar wat zich op de Spaanse pleinen afspeelt. Deelt u de mening van Louis Tobback dat die jongeren verwend zijn?'
Dehaene: "Het verschil met Louis Tobback is dat ik daar geen commentaar op heb. Veralgemeningen tegenover een hele generatie vind ik een foute houding. Het is een nieuwe generatie die verantwoordelijk is. De nieuwe vormen van democratische organisatie zullen moeten uitgevonden worden door digital natives."
Dirk Barrez: "Hoe dan omgaan met populisme?"
Dehaene: "Het veld waarop het populisme kan groeien, is enerzijds de atomisering van de samenleving, met burgers dus die geen gemeenschappelijk referentiekader meer hebben.
En dan is daar de doorslaggevende rol van de media, en zijn we geconfronteerd met het sloganmatige van de televisie. Dat maakt het debat onmogelijk. In het volgende stadium zit je op internet waar gelijk wie gelijk wat kan opgooien.
Het parlementaire systeem met zijn wortels in de 18de eeuw is daar niet aan aangepast. Maar hoe het wel moet, dat weet ik niet."
En dan is daar de doorslaggevende rol van de media, en zijn we geconfronteerd met het sloganmatige van de televisie. Dat maakt het debat onmogelijk. In het volgende stadium zit je op internet waar gelijk wie gelijk wat kan opgooien.
Het parlementaire systeem met zijn wortels in de 18de eeuw is daar niet aan aangepast. Maar hoe het wel moet, dat weet ik niet."
Blommaert: "Er wordt geschreven dat populisme draait op een notie van het volk. We roepen het volk aan, wij zijn de stem van het volk. Maar in de realiteit duikt dat volk nooit op.
Telkens opnieuw zoekt men naar draagvlakken. Maar op het ecologische of op het sociale terrein blijkt men gigantische draagvlakken nodig te hebben. In het Oosterweeldossier kan zelfs een duidelijke referendumuitslag blijkbaar nog niet de politiek van idee doen veranderen.
En voor andere zaken is gewoon het advies van een ratingbureau als Standards & Poor voldoende."
Telkens opnieuw zoekt men naar draagvlakken. Maar op het ecologische of op het sociale terrein blijkt men gigantische draagvlakken nodig te hebben. In het Oosterweeldossier kan zelfs een duidelijke referendumuitslag blijkbaar nog niet de politiek van idee doen veranderen.
En voor andere zaken is gewoon het advies van een ratingbureau als Standards & Poor voldoende."
